CHARAKTERYSTYKA WYCIECZKI
Wyprawa Doliną Białej Lądeckiej przez wieś sołecką Radochów z Kościołem parafialnym św. Mikołaja i renesansowym dworem. Największą jej atrakcję stanowią: kalwaria i kościółek górski na Cierniaku – obecnie Sanktuarium MB Wspomożenia Wiernych – i Jaskinia Radochowska w dolinie potoku Jaskiniec.
Miejsce wyjścia: Lądek-Zdrój, Rynek, węzeł szlaków turystycznych.
Trasa wycieczki: Rynek – ul. Kościelna – ul. Wiejska, pomnik św. Jana Nepomucena – Radochów, centrum, kościół – Pątnicza Droga – Cierniak, kalwaria, kościółek – Jaskinia Radochowska.
Czas przejścia trasy w jedna stronę: ok. 1,30 h
Długość trasy: 6,6 km
Najwyższy punkt na trasie: 530 m n.p.m. (płn.- wsch. stok Cierniaka, kościółek Matki Bożej Wspomożenia Wiernych).
Oznakowanie trasy w terenie: znaki niebieskie szlaku pieszego górskiego E-3.
OPIS TRASY
Z płn. – zach. naroża Rynku za znakami niebieskimi szlaku pieszego górskiego idziemy ul. Kościelną (po prawej zabytkowe kamieniczki i barokowy Kościół Parafialny NNMP), a następnie ul. Wiejską, wzdłuż Białej Lądeckiej, w dół rzeki. Wkrótce, po prawej, przy starej lipie, mijamy pochyloną kapliczkę słupową. Zaraz mostek (Kładka Świętojańska) na prawy brzeg rzeki do ul. Langiewicza i Jaskini Przy Rzece. Po lewej zabudowania dawnego młyna (ul. Wiejska 51), w których mieszkał malarz J. Plaschke, twórca przyrodniczych obrazów, które tworzył z naturalnych elementów roślin i zwierząt, czyli tzw. dioram. Za zabudowaniami oczyszczalni ścieków, uruchomionej w 1975 r., rozwidlenie (w lewo na Radoszkę), idziemy za znakami niebieskimi, drogą asfaltową do Radochowa. Pod skalistym zboczem zalesionej Radoszki nad urwistym brzegiem Białej Lądeckiej kamienny pomnik św. Jana Nepomucena z 1809 r. (dłuta Henryka Klahra, wnuka Michała Starszego Klahra). Idąc nadal drogą asfaltową dochodzimy do pierwszych zabudowań Radochowa, przemierzamy tę drogę aż do skrzyżowania. Skręcając w lewo możemy zobaczyć Kościół Parafialny św. Mikołaja oraz dwór renesansowy. Dalej podążamy w prawo niebieskim szlakiem przez most nad Biała Lądecką. Następnie szlak biegnie polami, Pątniczą Drogą wchodzi u podnóża Cierniaka do lasu. Po pokonaniu 229 kamiennych pątniczych schodów dochodzimy do Cierniaka (530 m n.p.m.) i kalwarii z kościółkiem górskim – Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, w tradycji miejscowej zwaną MB Zielną. Z Cierniaka schodzimy w kier. płn. przecinką leśną w dół, zaraz w lewo na dróżkę obok źródełka. Na skraju lasu, poniżej skręcamy w prawo, przez łąkę w dolinę potoku Jaskiniec, gdzie dołącza z lewej strony żółty pieszy szlak górski i po kilku minutach przez potok Jaskiniec dochodzimy do skraju lasu, gdzie znajduje się miejsce wypoczynkowe i Jaskinia Radochowska.
MIEJSCA
Radochów – duża wieś sołecka – o dł. ok. 4 km – w gminie Lądek-Zdrój, ciągnąca się wzdłuż Doliny Białej Lądeckiej. Należy do najstarszych wsi rycerskich, które powstały przy dawnym szlaku handlowym, zwanym Drogą Solną, wzmiankowana w 1362 r. Jej dawna nazwa, Reyersdorf, która zachowała się do 1945 r. pochodziła od imienia rycerza Rycharda, jej założyciela i właściciela. W latach 1384 -1620 stanowiła własność von Pannwitzów, znakomitego rodu rycerskiego Ziemi Kłodzkiej . W czasach nowożytnych, w XVII i XVIII w., wieś rozwijała się, jako osada rolnicza. Stała się bardziej popularna od poł. XVIII w. po odkryciu Jaskini Radochowskiej. W końcu XIX w. wieś była częstym celem wycieczek kuracjuszy z Lądka-Zdroju, pragnących zobaczyć Jaskinię Radochowską i kościółek z kalwarią na Cierniaku. Po 1945 r. – dzięki jego malowniczemu położeniu – Radochów zachował turystyczno-rolniczy charakter. Atrakcje to: Galeria Malarska, Radochów 138a, tel. 748 146 995; Izba Regionalna w Domu Skowronki, Radochów 144, zwiedzanie po ustaleniu tel. 748 147 802; Dom Miodu, Radochów 43; Górskie Rośliny, Radochów 150c, tel. 665 146 972.
Kościół parafialny św. Mikołaja – pierwotny drewniany, wzmiankowany w 1284 i w 1384 r. Późniejszy, renesansowy, orientowany, murowany, wzniesiony został w 1614 r. z kamienia polnego przez fundatora Bernharda von Pannwitza. Po pożarze w 1886 r. i odbudowie, uzyskał obecny wygląd jednonawowej budowli z wieżą od zachodu i trójbocznie zamkniętym prezbiterium. We wnętrzu zróżnicowane wyposażenie, głównie klasycystyczne z XIX w. Ołtarz główny dłuta miejscowego rzeźbiarza A. Schmidta z 1880 r., dwa boczne ołtarze, ambona i chrzcielnica z tego samego okresu. Wyposażenie świątyni dopełnia 13 drewnianych, barokowych i klasycystycznych rzeźb przedstawiających świętych oraz Pietę, a także XIX- wieczne obrazy św. Cecylii i stacje Drogi Krzyżowej. Ograny z prospektem wykonane zostały w 1887 r. przez Josepha Luxa z Lądka-Zdroju.
Renesansowy dwór – pierwotną budowlę obronną wzmiankowano w 1362 r., jako rycerskie dobra lenne. W 1470 r. obiekt z folwarkiem należał do właściciela dóbr w Radochowie, Hansa Schoffa. W 1614 r. Bernhard von Pannwitz rozbudował posiadłość o budynki gospodarcze i system obronny (baszta, mury), dwór uzyskał charakter wiejskiej siedziby szlacheckiej. Potem wielokrotnie przebudowany, m.in. w końcu XVII w. i początku XX w., dwór jest założeniem dwuskrzydłowym, nakryty równoległymi dachami, z pięknym, bogato dekorowanym szczytem wolutowym. Na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe, portal renesansowy i kamienne opaski okienne. Na elewacji pozostały ślady dekoracji sgraffitowej. Po 1945 r. opuszczony popadł w ruinę. W latach 1964-65 rozpoczęto prace zabezpieczające, wykonano nowe stropy i więźbę dachową, pokryto dach gontem i odtworzono hełm na alkierzu. Obecnie własność prywatna.
Ośrodek pielgrzymkowy i kalwaryjny na Cierniaku – kościółek na Cierniaku ufundował Anton Waschmann, jeden z najzamożniejszych radochowskich gospodarzy , w podzięce za odzyskanie zdrowia. W młodości, głęboko religijny, Waschmann ciężko zachorował i nikt nie dawał mu szans na wyleczenie. Ślubował wówczas Matce Boskiej, że jeśli wyzdrowieje, to na należącej do niego górze postawi kaplicę ku Jej czci. Stał się cud i gospodarz odzyskał zdrowie, a wierny przysiędze dotrzymał słowa. Na początku ufundował obraz Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych i powiesił go na drzewie rosnącym na szczycie góry, potem wizerunek umieścił w specjalnie wykonanej gablocie. Drewnianą Kaplicę MB Wspomożenia Wiernych wzniósł w 1849 r. Tymczasem wieść o cudzie szybko się rozniosła po Ziemi Kłodzkiej, coraz liczniej przybywali tu pielgrzymi, składając hojne ofiary. Dwa lata później Waschmann wybudował nową kaplicę, murowaną, a w 1854 r. powiększył budowlę. Pielgrzymi zaczęli fundować kamienne schody prowadzące do kaplicy od strony wsi, a niektórzy z nich umieszczali na stopniach swoje nazwiska lub inicjały widoczne do dzisiaj. Obecnie do kaplicy prowadzi 229 schodów. Obiektu strzeże pustelnik brat Elizeusz. Uroczystości religijne odbywają się dwa razy w roku: 24 maja, w święto patronki kaplicy Matki Bożej Wspomożenia Wiernych i 15 sierpnia, w główne święto maryjne Wniebowzięcia Marii Panny.
Jaskinia Radochowska – Niemcy nazywali ją „Reyersdorfer Tropfsteinhohle” (Radochowska Jaskinia Naciekowa), po 1945 r. funkcjonowała też nazwa Grota Stalaktytowa. Znajduje się na skraju lasu porastającego płd.- wsch. stoki Bzowca (697 m n.p.m.), na prawym brzegu niewielkiego potoku Jaskiniec – na wys. ok. 455-470 m n.p.m. Była znana od dawna, jako pierwszy wzmiankował ją w 1757 r. duchowny protestancki Johann Gottlieb Kahlo. Położona w sąsiedztwie znanych rezydencji (w Radochowie i Trzebieszowicach) oraz blisko uzdrowiska w Lądku-Zdroju, była popularną atrakcją turystyczną. Przez ponad dwieście lat odwiedzanie jej było stałym punktem programu dla dobrego towarzystwa, przebywającego na kuracji „u wód”. W latach 1933-1947 roztoczył nad nią opiekę Heinrich Peregrin, emerytowany górnik, który oprowadzał także turystów. Udostępniał stopniowo kolejne partie jaskini, usuwając z nich grube warstwy namuliska. Postawił przed nią niewielki pawilon, w którym prezentował wydobyte z namulisk eksponaty, głównie kości. Od początku lat 30-tych XX w. stanowiła ona też obiekt licznych kompleksowych badań, głównie wrocławskich naukowców. Wewnętrz znaleziono m.in. kości niedźwiedzia i hieny jaskiniowej, dzikiego konia i nosorożca włochatego. Natrafiono też na ślady człowieka pierwotnego. Pierwotne trzy wejścia do jaskini wykonane w zostały w latach 30-tych XX w. Współcześnie system korytarzy i komór składa się z długiego Korytarza Łącznikowego, krzyżującego się z krótkimi, prostopadłymi korytarzami poprzecznymi, kończącymi się zawałami lub syfonami. Od zach. w kier. płn. znajduje się Korytarz Błotny. Zachodnie zakończenie, zwane było pierwotnie „Salą Mieszkalną”, obecnie to „Korytarz Stołowy”, pośrodku którego stoi głaz zwanym „Stołem Ludzi Pierwotnych”. Największy jest Korytarz Środkowy, zakończony „Salą Gotycką” z podziemnym jeziorkiem o pow. ok. 30 m2 i głęb. ok. 2 m. W wodzie jeziorka żyją podziemne kiełże – studniczki tatrzańskie. Oprócz nich, stwierdzono w jaskini występowanie ponad 90 gatunków zwierząt. Łączna długość korytarzy i komór nadających się do obejrzenia od dawna określana jest na 265 m. Najładniejsze z niewielkich zachowanych nacieków (stalaktyty, stalagmity, nacieki kaskadowe, draperie) można dojrzeć wzdłuż środkowego korytarza poprzecznego i w jego sąsiedztwie. W jaskini panuje temperatura ok. 9 stopni C. ZWIEDZANIE JASKINI: Z przewodnikiem, wstęp płatny, telefon 604 337 846.
POWRÓT
- drogą podejścia (z powrotem) za znakami niebieskimi górskiego szlaku pieszego do Lądka Zdroju – 1,25 h,
- za znakami żółtymi górskiego szlaku pieszego, z Jaskini Radochowskiej do drogi wojewódzkiej nr 392 i przystanku PKS w Radochowie – 35 min., dalej do Lądka-Zdroju dojazd autobusem PKS.
Opracowała Gracjana Pazdyk na podst materiałów- L. Siarkiewicza
