CHARAKTERYSTYKA WYCIECZKI
Miejsce wyjścia: Lądek-Zdrój, ul. A. Ostrowicza, obok Zakładu Przyrodoleczniczego „Stary Jerzy”
Przebieg trasy: ul. A. Ostrowicza – ul. T. Kościuszki -S. Moniuszki – Arboretum – źródło św. Jadwigi
Czas przejścia w jedną stronę: ok. 15 min
Długość trasy: 1,2 km
Najwyższy punkt na trasie: pomnik św. Jadwigi (501 m n.p.m)
Oznakowanie trasy: znaki niebieskie trasy kuracyjnej nr 9
Dostępność trasy: trasa łagodna, głównie drogą asfaltową
Czas wycieczki: spacer łącznie ze zwiedzaniem Arboretum ok. 1 godz.
OPIS TRASY
Spacer rozpoczynamy z ul. A. Ostrowicza przy Zakładzie „Stary Jerzy”. Idziemy niebieską trasą kuracyjną nr 9 w dół do doliny Białej Lądeckiej, następnie w lewo ul. T. Kościuszki aż do skrzyżowania z ul. S. Moniuszki. W lewo wchodzimy w dolinę potoku Jadwiżanka, po prawej parking strzeżony, wyżej po lewej Wzgórze św. Jerzego, dalej po prawej Biskupie Stawy i zabytkowa Aleja Jaworowa. Wycieczkę kontynuujemy ul. S. Moniuszki, po lewej zielona „słoneczna plaża”, zwana Oślą Łąką, za nią Willa „Sielanka”. Przechodząc przez mostek na potoku Jadwiżanka dochodzimy do Arboretum (czas zwiedzania ok. 40 min), dalej idziemy do Promenady św. Jadwigi i do pomnika – źródełka św. Jadwigi.
MIEJSCA
Biskupie Stawy – w dolinie Jadwiżanki istniał już w drugiej poł. XVII w. staw zasilany wodą z potoku Jadwiżanka, który przyjął nazwę Staw Biskupi od pobliskiej Studni Biskupiej. Od początku XIX w. jedną z form wypoczynku było pływanie gondolą po stawie. Od 1882 r., kiedy powiększono staw i wzmocniono brzegi murem oporowym, pływanie kajakiem cieszyło się dużym powodzeniem. Obecnie znajduje się tam łowisko i smażalnia.
Studnia Biskupia – źródełko zwykłej smacznej wody u południowego podnóża Wzgórza Świętojerskiego położone na wys. 449 m n.p.m., przy ul. Moniuszki. Ten leśny zdrój znany był już w XVII w. Kurujący się w Lądku-Zdroju biskup wrocławski Sebastian von Rostock (1607 – 1671) ufundował w 1663 r. jego marmurową, barokową obudowę w formie studni z ozdobnym nakryciem. Dla upamiętnienia tego wydarzenia nadano jej nazwę Studnia Biskupia. Przechadzki obok studni Biskupiej należały do codziennego rytuału kuracjuszy. Podczas odbudowy, w 1965 r. ujęcie wyłożono płytami z czerwonego radkowskiego piaskowca. Obecnie źródełko jest nieczynne.
Willa „Sielanka” – w 1877 r. zbudowano tu wielką halę w stylu szwajcarskim (tzw. oborę), później wzniesiono mleczarnię, prowadzoną przez rodowitego Szwajcara, Kostera z Appenzell. Produkował on „mleko szwajcarskie”, wykorzystywane do kuracji pitnej, podawane m.in. w hali spacerowej przy źródle „Dąbrówka”. Po 1890 r. krytą halę użytkowano też jako pijalnię mleka i oberżę. W 1903 r. budynek popularnie zwano „Domkiem Szwajcarskim”. W latach 1921 – 1923 obiekt przebudowano na hotel o bogatym wystroju architektonicznym. Kolejną modernizację obiektu wykonano w 1932 r. Do 1945 r. właścicielem budynku była gmina, w obiekcie działały organizacje młodzieżowe i turystyczne. W latach 1946-1948 funkcjonował w nim Ośrodek Wypoczynkowy „Chorzowianka”. W 1951 r. obiekt przekazano Funduszowi Wczasów Pracowniczych, który na parterze urządził stylową kawiarnię „Sielanka”, z działalnością kulturalno-rozrywkową. Obecnie obiekt jest w rękach prywatnych.
Dolina potoku Jadwiżanka – kiedy w drugiej poł. XVIII w. zaistniała moda na zakładanie ogrodów krajobrazowych – miejsc sprzyjających kontemplacji i wypoczynkowi – w 1782 r. Karl Georg von Hoym, minister w rządzie pruskim do spraw Śląska, częsty gość lądeckiego zdroju, zlecił prace nad zagospodarowaniem terenu parkowo-ogrodowego w leśnej Dolinie potoku Jadwiżanka. W 1786 r. wzniesiono pawilon „Leśnej Świątyni” a teren wokół niej zagospodarowano na miejsce rekreacji dla kuracjuszy. Na przełomie XVIII – XIX w. urządzono ogród z drewnianą piramidą i domkiem, w którym mieszkała nimfa leśna, kapłanka pielęgnująca święty ogień, usługująca kuracjuszom w czasie ich pobytu. W tym miejscu 22 sierpnia 1813 r. król Pruski Fryderyk Wilhelm III przyjmował cara Aleksandra I.
Krzyż „Kąpielowego”- przy drodze Jadwigi znajduje się drewniane ukrzyżowanie z przełomu XIX i XX w. Pierwotnie umieszczone było na potężnej jodle, która podczas Wielkanocy w 1982 r. spłonęła. Ocalałe Ukrzyżowanie powieszono na małym skwerku, niemal przy ziemi. Według dawnych przekazów w tym miejscu kłusownicy przyłapani „na gorącym uczynku” przez leśniczego – zamordowali go. Współcześnie służy kuracjuszom jako tzw. „Krzyż kąpielowego”. Przed nim kuracjusze modlitwą proszą o kąpiele, dzięki którym mogliby pozbyć się dolegliwości, a także dziękują za dobre skutki tych kąpieli, układając z kamyczków znak krzyża.
Arboretum – leśny ogród drzew i krzewów założony w latach 1972-1974 w południowo – wschodniej części miasta,w otulinie starych drzew w górnej części Doliny potoku Jadwiżanka. Pomysłodawcą utworzenia arboretum był Józef Krzemień, przewodniczący ówczesnej Miejskiej Rady Narodowej w Lądku-Zdroju. Pomagał mu w tym Zdzisław Hutarz, leśniczy, kierownik Obwodu Leśnego Lasów Komunalnych . To on wypatrzył w lesie, wśród starodrzewia, zarastającą polanę, której lokalizacja nadawała się na założenie ogrodu. Pod bacznym okiem Hutarza wykarczowano zbędne drzewa, odwodniono łąkę, wykonano alejki i miejsca pod nasadzenia, teren ogrodzono. Kłodzki nadleśniczy Mieczysław Wilczkiewicz wykonał plan urządzenia ogrodu i pod jego kierunkiem nasadzono w ogrodzie najwięcej okazów, głównie sekwoi. Dogodne warunki klimatyczno-glebowe sprzyjały rozwojowi ponad 250 gatunków i odmian drzew oraz krzewów pochodzących z całego świata. Dzisiejsze arboretum, o pow. 2,03 ha na wys. 472-500 m n.p.m., stanowi bogatą kolekcję drzew i krzewów, gatunków iglastych i liściastych, w tym dorodnych azalii i różaneczników. Arboretum czynne jest dla zwiedzających od maja do października (z wyjątkiem poniedziałków) w godz. 10.00 – 18.00. Wstęp płatny.
Pomnik – źródło św. Jadwigi Śląskiej – ujęcie smacznej wody na wys. 501 m n.p.m. pomiędzy Drogą Wjazdową a szerokim duktem zwanym „Promenadą św. Jadwigi”, które dawniej zasilało wodociągi miejskie. Źródło, jedno z licznych w tutejszych lasach, otrzymało w 1911 r. obudowę ufundowaną przez braci G. M. Braunów, berlińskich pomysłodawców, z wdzięczności za odzyskane zdrowie w lądeckim kurorcie.
POWRÓT
- niebieską trasą kuracyjną nr 9 (ok. 15 min.)
- Promenadą św. Jadwigi (ok 20 min.) – bez znaków. Od pomnika w lewo drogą, po lewej mijając widoczną górną część Arboretum, dochodzimy do rozwidlenia dróg przy końcu ul. Leśnej. Stąd kierujemy się w dół ul. Leśną po prawej mijając hotel „Trojan”, dalej zabytkową bramę wjazdową do Rezydencji „Proharmonia”. Dochodzimy do ul. A. Ostrowicza gdzie kończymy nasz spacer.
MOŻLIWOŚCI KONTYNUACJI WYCIECZKI
- do skał Trzy Ambony – niebieską trasą kuracyjną nr 9 (ok. 30 min.)
- na Trojak czerwoną trasą wędrówkową nr 3 (ok. 1 h 15 min.)
Opracowanie: Gracjana Pazdyk na podst materiałów Lechosława Siarkiewicza
