CHARAKTERYSTYKA WYCIECZKI
Spacer po części zdrojowej miasta.
Trasa wycieczki: ul. T. Kościuszki – ul. S. Moniuszki – Park im. S. Moniuszki – ul. A. Ostrowicza – ul. Orla – pl. Mariański – ul. Wolności – ul. Lipowa – pl. M. Skłodowskiej-Curie – ul. T. Kościuszki – ul. Spacerowa – pl. Partyzantów – ul. I. Paderewskiego – ul. T. Kościuszki.
Czas przejścia trasy: ze zwiedzaniem ok. 2 h
OPIS TRASY
Spacer rozpoczynamy na ul. T. Kościuszki, od portalu z rzeźbą św. Jerzego. Portal (brama kamienna) ze św. Jerzym – rzeźba wykonana została z piaskowca radkowskiego w 1916 r. Z prawej strony portalu na piętrze drewniane emanatorium radonowe. Następnie kierujemy się na ul. Moniuszki, gdzie znajduje się „Studnia Biskupia” (na płd. skarpie Wzgórza Świętojerskiego). Znajdujące się tu niegdyś źródełko, znane ze smacznej wody, kazał ująć i nakryć biskup wrocławski Sebastian von Rostock (1607-1671), kurujący się w lądeckich termach. Po prawej stronie Biskupie Stawy, akwen wodny, powstały w XVII w., na pamiątkę pobytu w Lądku-Zdroju biskupów praskich i wrocławskich. Dalej kierujemy się w lewo schodami do Parku im. Moniuszki, który przed 1945 r. nazywany był parkiem św. Jerzego. Park powstał w 1782 r., dzięki obsadzeniu otoczenia kaplicy lipami, które później dawały cień wypoczywającym tutaj kuracjuszom. Swój kształt i układ, park otrzymał przed 1877 r. Współcześnie zajmuje on powierzchnię 2,3 ha i charakteryzuje się różnorodnością gatunkową drzew i krzewów. W parku znajduje się barokowa Kaplica św. Jerzego. Inicjatorem i fundatorem obecnej, trzeciej z kolei kaplicy, był starosta kłodzki, hrabia Johann Georg von Gotzen (1623-1679). Kaplica współczesną, powstałą z kamienia bryłę otrzymała w latach 1656-1658. Poświęcenia kaplicy dokonał osobiście arcybiskup Pragi, kardynał hrabia Ernst von Harrach, w 1665 r. W kaplicy znajdziemy freski wewnątrz jej kopuły, wykonane przez Jacoba Eybelwiesera w 1720 r., które przedstawiają cztery ceny z życia św. Jerzego. Obok kaplicy stoi Wieża zegarowa, której renesansowy mechanizm został podarowany kurortowi przez księcia brzeskiego Jerzego II Piasta, owiedzającego lądecki zdrój w latach 1578-1580. Następnie kierujemy się na ul. Ostrowicza 2, gdzie znajduje się Zakład Przyrodoleczniczy „Stary Jerzy”. Historia powstania tego obiektu wiąże się z rokiem 1946 i kąpielami w ciepłym źródle księcia Henryka I Starszego z Podiebradów. W 1498r. jego synowie – Albrecht, Jerzy i Karol Podiebradowicze – uwiarygodnili badaniami właściwości lecznicze wód tego źródła i w tym samym roku Jerzy polecił wybudować przy nim łaźnię i obok dom mieszkalny dla gości i kaplicę. Ujęcie źródła zostało powiększone i obudowane belkami, a powstałe kąpielisko nakryto drewnianą konstrukcją. W ten sposób powstał pierwszy w Lądku-Zdroju zakład kąpielowy. Swój współczesny kształt zdrój otrzymał 1865 r. Na skwerze przed budynkiem stoi niewielka rzeźba przedstawiająca lwa, która jest pamiątką po tzw. Końskim Zdroju, basenie położonym po drugiej stronie ulicy, w którym kąpano zwierzęta w wodzie niewykorzystywanej przez ludzi. Obok „Starego Jerzego” wybudowano w latach 1914-1917 Zakład Przyrodoleczniczy „Nowy Jerzy”, który zajął miejsce kilku starszych zajazdów i pensjonatów. Naszym kolejnym punktem jest „Dom Królewski”, współcześnie „Willa Lądek”. Obiekt wzniosła w 1801 r. generałowa von Rotkirch, później jego właścicielm był doktor Anton Georg Foster, królewski radca dworu, który udostępnił go królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III podczas jego pobytu w Lądku-Zdroju w 1813 r. Teraz kierujemy się do Domu Zdrojowego przy ul. Orlej 7. Na początku był tu niewielki salon, wzniesiony w „angielskim stylu”. W 1800 r. królowa pruska Luiza położyła kamień węgielny pod tzw. Wielką Salę, która stała się centrum życia towarzyskiego uzdrowiska. W latach 1921-1922 przebudowano skrzydło północne, urządzając w nim scenę z widownią. Obiekt uzyskał wówczas wygląd przybliżony do dzisiejszego. Od 1928 r. teatr użytkowano również jako kino. Naprzeciwko Domu Zdrojowego znajduje się Muszla Koncertowa, której pierwsza wersja była drewnianym podium dla orkiestry zdrojowej, powstała ona w 1869 r. Współczesna muszla koncertowa zbudowana została na skarpie przed 1914 r., wyremontowano ją w 1965 r., a dzisiejszy wygląd otrzymała w 2019 r. Kierując się w stronę Zdroju „Wojciech” mijamy Aleję Modrzewiową, która powstała z inicjatywy ministra hrabiego von Hoyma w 1782 r. Najbardziej charakterystyczną budowlą Lądka-Zdroju jest Zdrój „Wojciech”. Jego historia sięga 1672 r., kiedy to hrabia Johann Sigismund Hoffmann von Leuchenstern kupił dwa dobra kmiecie z zagrodą chłopską, do której należało cuchnące siarką „bajoro”. Po oczyszczeniu zauważono, że na dnie stawu ze szczelin w twardej skale wytryska ciepłe źródło. Nazwano je „Nowym” i przystąpiono do jego ujęcia. Chcąc lepiej odsłonić źródło, usunięto ziemię i w odległości około 30 kroków odkryto kolejne źródło, początkowo nazwane „Dolnym”. Nad „Zdrojem Nowym” wystawiono w latach 1678-1680 Zakład kąpielowy „Marienbad”, który w 1881 r. gruntownie przebudowano. Źródło „Wojciech” znajduje się w centrum budynku, bezpośrednio pod dnem basenu termalnego. W latach 1935-1936 od północy dobudowano Zdrój „Wojciech II”, który był zakładem borowinowym, zasilanym naturalnym tworzywem leczniczym – borowiną z pobliskich pięciu osadników. W obiekcie znajduje się wystawa poświęcona lądeckiemu uzdrowisku. Naprzeciwko Zdroju „Wojciech II” znajduje się źródło wody mineralnej „Chrobry”, dawniej zwane „Łąkowe”, ponieważ zostało odkryte na łące w 1829 r., wskutek wylewu Karpowskiego Potoku. Dalej kierujemy się do góry ul. Wolności, po lewej stronie mijamy kompleks sanatoryjny, w którego składzie znajdują się obiekty: „Adam”, „Stanisław” i „Józef”. Dalej przy drodze potężny Dąb Marii (posadzony przez żonę hrabiego Hoffmanna, jako podziękowanie za wyleczenie). Po prawej dawna „Willa Lucia”, obecnie Dyrekcja Uzdrowiska. Przed obiektem „Jubilat” skręcamy w ul. Zwycięstwa i nią dochodzimy do kulminacji ulicy – Wzgórza Marii i skrzyżowania ul. Zwycięstwa z ul. Parkową. Schodzimy w lewo do Parku Tysiąclecia Państwa Polskiego. Znajdowała się tutaj duża altana, w której każdego ranka koncertowała jedna z orkiestr zdrojowych. Kolejnym punktem jest Kaplica Zdrojowa NMP „Na Pustkowiu” – Sanktuarium Uzdrowienia Chorych, z lewej kolumna maryjna. Inicjatorem wzniesienia kaplicy w latach 1678-1679 r. był hrabia Hoffmann, budowniczy „Marienbadu” i zarządca Ziemi Kłodzkiej. Wnętrze zachowało barokowy wystrój i wyposażenie, które zasługuje na uwagę. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny, na którym umieszczona jest figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, wykonana w 1674 r. Wchodzimy do Parku im. Jana Pawła II. Po prawej mijamy pawilonik z ujęciem źródła wody mineralnej, zwanym „Dąbrówka”. Obok fontanny skręcamy w prawo, na wzniesieniu stoi dawna hala spacerowa, obecnie Kawiarnia Albrechshalle. Na wprost wzniesione w latach 1935-1936 „Łazienki Fryderyka”, obecnie obiekt należy do 23 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego, funkcjonują w nim: basen kryty, SPA i kawiarnia „Alchemia”. Dalej kierujemy się w dół do pl. M. Skłodowskiej-Curie, następnie przez most i w lewo na ul. Spacerową, gdzie znajduje się „Rezydencja Victoria”. W 1906 r. lekarz zdrojowy, dr Hermann, nabył działkę, na której znajdowała się wzniesiona przed rokiem 1744 r. willa Weberbauera. Po jej rozbudowie powstała okazała budowla, która łączyła funkcje domu gościnnego i zdrojowego. Obiekt zwany popularnie „Zamkiem Bieli” stał się luksusowym budynkiem sanatoryjnym z 40 pokojami dla kuracjuszy, jadalnią i 4 bawialniami. Dla ułatwienia komunikacji pomiędzy „Zamkiem Bieli” a ówczesnym budynkiem zabiegowym przy ul. Kościuszki 32, zbudowano w 1906 r. betonowy kryty most nad Białą Lądecką. Dochodzimy ul. Spacerową do tzw. „nowej” dzielnicy z zabudową willowo-pensjonatową wokół pl. Partyzantów. Tutaj znajdował się kompleks uzdrowiskowy, w skład którego wchodził Zakład Wodoleczniczy „Dolina” – obecnie nieczynny. W trakcie budowy zakładu w 1877 r. w skałach podłoża odsłonięto źródło i nazwano je „Dobrym Źródłem”. W 1902 r. ujęcie przebudowano i wypływ otrzymał kamienną obudowę z ozdobną wylewką i napisem „Thalheimer Quelle” – Źródło Dolinne. W 1882 r. zbudowano kompleks zdrojowy, który obecnie tworzą DW „Rybniczanka”, „Wanda” i „Willa Janina”. Stąd ul. Paderewskiego przez most, zwany do 1945 r. „Mostem Hohenzollernów”, dochodzimy do ul. Kościuszki, gdzie kończymy nasz spacer.
